Wat hebben oude kranten, klimaatneutrale eieren en lampjes op zonne-energie in Afrika met elkaar te maken? Samen met vele, vele andere projecten heeft politicoloog Maurits Groen zich er hard voor gemaakt. Met succes maakt hij de wereld mooier. In het Haarlemse kantoor van WakaWaka vertelt hij wat hij doet en waarom.

Hoe ziet wat jij doet eruit? “Ik doe in feite al veertig jaar hetzelfde. Ik ben voortdurend bezig samenwerking tussen zeer onwaarschijnlijke partners te realiseren, op zo’n manier dat ze er allemaal van profiteren en we zorgen dat één plus één niet drie, maar zelfs vijf wordt. Van vluchtelingenorganisaties, Marco Borsato en de apenbescherming tot kippenboeren, Lidl en ASN Bank.

“Mensen die mij kennen, weten dat ik dat niet doe om een tweede huisje in Frankrijk te financieren. Ik had nooit gedacht dat ik nog eens producent van allerlei spúllen zou worden, zoals nu met WakaWaka [lampjes op zonne-energie waarmee je ook je telefoon kunt opladen. Met de omzet uit het bedrijf zet de gelijknamige foundation de lampjes in ramp- en ontwikkelingsgebieden in, waar ze levensreddend zijn, red.]. Voor mijn werk ben ik totaal afhankelijk van een groep mensen die beter zijn dan ik in elektronica, customer care, sociale media enzovoort. Daardoor kan ik nadenken, lezen, gesprekken voeren, duurzame coalities sluiten, bedrijven opzetten en plannen uitvoeren.

‘Ik had nooit gedacht dat ik nog eens producent van allerlei spullen zou worden’

“Momenteel ben ik ook druk bezig met Kipster, de allerbeste kippenstal. De legkippen hebben het er goed en de lucht komt er schoner uit dan dat hij erin gaat. De 1096 zonnepanelen op het dak zorgen ervoor dat die stal meer energie levert dan kost. Het voer wordt in de omgeving verbouwd, dus er hoeft geen oerwoud gekapt om daar soja te verbouwen. De verpakking van de eieren is tien keer zo zuinig als het gerecyclede karton van de bekende eierdoosjes dat al behoorlijk duurzaam is. Haantjes worden niet vergast, maar opgekweekt en als vlees verkocht. Met supermarkt Lidl, waar ik persoonlijke contacten heb, hebben we al voor vijf jaar een fatsoenlijke prijs afgesproken die fluctueert met de kosten voor het voer. Zo wordt de boer niet afgeknepen.”

Waarom ben jij zo toegewijd aan duurzaamheid? “Voor mij is het geen keuze. Als ik weet dat morgen de wereld vergaat, plant ik toch vandaag nog een appelboom, dát ben ik helemaal met Maarten Luther eens. Als je niks doet, weet je zéker dat het verkeerd afloopt.

Mensen werpen soms tegen dat het geen zin heeft, omdat anderen gewoon doorgaan met vervuilen… “Dat argument maakt mij zó kwaad. Stel dat iemand zijn vrouw slaat, moet jij het dan ook gaan doen? Je doet toch gewoon wat goed is? Gelukkig dringt ook steeds meer het besef door dat een omslag naar duurzaamheid ook economische winst kan opleveren, bánen bijvoorbeeld, en tevredener klanten en werknemers.”

Wat voor een kind was jij? “Zodra ik kon lezen, was ik dol op de krant. Ik las het Helmonds Dagblad, toen nog een instituut dat ertoe deed, elke dag helemaal uit en ik won een paar keer de opstelwedstrijd van de jeugdrubriek. Nog steeds vind ik het een wereldwonder dat er voor twee euro per dag 200 journalisten nieuws voor je verzamelen dat ook nog thuisbezorgd wordt. Op een dag las ik dat je oude kranten kon recyclen. Ik was acht, ik vond dat fascinerend. Ik was gewend alle soorten afval in zo’n zinken afvalbak te gooien. Waar zouden de letters en de kreukels blijven als je van oude kranten weer nieuwe ging maken? Honderdduizenden kilo’s oud papier ben ik gaan inzamelen. Spullen bezitten heeft me nooit zo geïnteresseerd. De opbrengst, 1 cent per kilo zo’n beetje, gaf ik aan acties waarover ik las: honger in India, lepra. Toen een Wassenaarse arts met het leprageld gefraudeerd bleek te hebben, is mijn vader zó boos geworden… Al die kilo’s papier die ik ervoor verzameld had!”

Was de keuze voor politicologie snel gemaakt? “Dat was puur toeval. Ik wist eigenlijk niet wat ik wilde, was breed geïnteresseerd. Rechten dan maar, dacht ik. Op een zaterdag, voorjaar 1972 ging ik naar een voorlichtingsdag en in de pauze kwam ik per ongeluk in het zaaltje van politicologie, waar nog wat boeken en aantekeningen van de spreker lagen. Dit is wat voor mij, dacht ik.

‘De eerste week kampeerde ik in de goot van het VU-Hoofdgebouw op 15 hoog’

“Het was een mooie tijd. Rijke gereformeerden lieten begin vorige eeuw enkele villa’s na aan de VU. Daar hadden wij college. Tussen de schilderijen, met uitzicht op het Vondelpark. Het Hoofdgebouw was net opgeleverd. Ik kon eerst geen kamer vinden, de eerste week heb ik nog gekampeerd in de brede goot bovenop de VU, op 15 hoog. Het was zo breed, je kon er niet af vallen. Midden in de nacht werk ik wakker, koud, en zocht binnen naar een deur die niet op slot was. Professor Verkuyl, Indonesië-deskundige, had een heerlijk gemakkelijke filosofeerstoel waarop ik toen heb liggen slapen.”

Was je een toegewijde student? “Ik haalde keurig mijn punten, maar deed er vooral heel veel naast. Het was politiek ook een superinteressante tijd, ook op de VU was er veel aan de hand. Een goede vriend en studiegenoot zette in Nederland Amnesty International op. In het Kriterion vouwden we de nieuwsbriefjes. Ik was vrijwilliger voor Brazilië, waar politiek actieve mensen ‘verdwenen’, onder wie Dilma Rousseff, de vorig jaar afgezette president. Zij is in die tijd vreselijk gemarteld, net als een Braziliaanse jongen met wie ik samenwerkte.

‘De rode draad door alles wat ik doe: ontwikkeling en duurzaamheid samen aanpakken’

“Toen Brazilië, een militaire dictatuur met veel schulden, een mega-atoomcontract met Duitsland sloot, ben ik me gaan verdiepen in kernenergie. Op 20 maart 1978 waren we met ons Brazilië-Comité medeorganisator van een demonstratie in Almelo, waar 40.000 mensen op hun vrije zaterdag naartoe kwamen tegen de uitbreiding van de Ultra-Centrifuge Nederland die mogelijk ook verrijkt uranium aan Brazilië zou leveren. Zo kwam ik in contact met Milieudefensie, dat een hoofdredacteur voor hun tijdschrift zocht. Dat werd ik. Het was een baan van 80 uur per week. Mede daardoor studeerde ik pas af op 4 oktober 1989, de allerlaatste dag dat het nog kon.”

Hoe kies je een focus uit al dat onrecht in de wereld? “Toeval speelt een grote rol. Als mensen die jou erg aanspreken je vragen, doe je mee. En wat betreft die focus: ontwikkelingssamenwerking en duurzaamheid zijn twee kanten van dezelfde medaille. Dat erkende de Club van Rome in 1972 en zo is het ook. Het is moreel en praktisch om die twee dingen samen aan te pakken. Dat is de rode draad door alles wat ik heb gedaan. Extreme ongelijkheid leidt tot conflicten en als je het heel zwaar hebt, kun je geen prioriteit aan duurzaamheid geven. Als je het koud hebt, hak je een boom om, hoe slecht dat ook is. Het is bizar dat wij met onze WakaWaka, een apparaatje van 200 gram zo veel verschil kunnen maken. Ieder kind dat onderwijs krijgt is er één. Zo brachten we een tijd geleden 500 WakaWaka’s naar een schooltje in Rwanda, en dat blijkt nu de beste school van de omgeving. Logisch: opeens konden de kinderen ’s avonds huiswerk maken. Zo ontketen je de kracht van het continent.”

> Alle huizen in Nederland kunnen binnen 15 jaar energieneutraal zijn. Lees de oproep en het plan van Maurits Groen elders in VU Magazine.

Koop een WakaWaka met korting

Bekijk het hele assortiment van WakaWaka en bestel de WakaWaka Light, Power+ en Base met 10% korting met de code VU2017. Het bedrijf WakaWaka geeft 5% van de omzet aan de gelijknamige foundation.