Je betaalt bijna geen wegenbelasting meer. Iedereen die actief meedoet, krijgt 4000 euro per jaar. Als het aan het VU-kabinet ligt, wordt de vrije markt voor voedsel afgeschaft. Er komt een belasting op CO2-uitstoot en zoete dranken, defensie komt écht op orde. Nederland wordt met deze 12 ministers mooier, schoner, gezonder en veiliger. Vertrouwen in de toekomst!

We wilden uitzoeken hoe het nou echt moet in Nederland. Daarom is hier het VU-kabinet. We vroegen de ministers: wat gaat u meteen aanpakken op uw departement? Laat u niet hinderen door moeizaam tot stand gekomen regeerakkoorden. Het gaat om de beste oplossingen die de samenleving vooruit helpen.

Landbouw, Voeding en Leefomgeving: Jan Willem Erisman

‘We schaffen de vrije markt voor voedsel af’

‘Burgers gaan bijdragen in de supermarkt. In het onderwijs hebben ze al vroeg geleerd waarom: ze begrijpen dat ik vanaf nu de maatschappelijke kosten van niet-duurzame landbouw in de productprijs verwerk. Kosten die ze tot nog toe via generieke belastingen betaalden. Neem de kosten van de achteruitgang van de natuur door stikstofvervuiling: jaarlijks 200-400 miljoen euro. Vertaal je dat naar een liter melk, dan zou die niet 1, maar 1,40 euro kosten.’

‘Alleen zo wordt ons land weer gezond, bewoonbaar en bestand tegen klimaatverandering. De maatregelen zorgen ook voor een sterke exportpositie van duurzame producten en technologie, en dus voor een veerkrachtige economie.’
Jan Willem Erisman is bijzonder hoogleraar integrale stikstofstudies en directeur van het Louis Bolk Instituut.

Defensie: Marieke de Hoon

‘Defensie op orde, bevoorraad en getraind’

‘Een rijk en succesvol land kan het zich niet veroorloven toe te kijken hoe massageweld en terrorismehaarden ontstaan, mensensmokkel bijna vrij spel heeft, en de interne veiligheid bescherming nodig heeft. Andere landen zullen altijd hun eigen veiligheid prioriteren boven die van ons. Hoewel internationale samenwerking cruciaal is, moet onze eigen krijgsmacht in staat zijn de belangen van Nederland en de internationale rechtsorde te beschermen.’

‘Defensie moet op orde, bevoorraad en getraind zijn om te kunnen doen wat nodig is. Daarvoor moeten ook meer vrouwen toetreden: het idee van de militair als mannenberoep is achterhaald. Ik ga werk maken van diversiteit bij defensie en expliciete uitsluiting en impliciete vooroordelen aanpakken.’
Marieke de Hoon is universitair docent internationaal recht.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Raymond Gradus

‘4000 euro per jaar voor iedereen die actief bijdraagt’

‘Een participatie-inkomen van zo’n 4.000 euro per jaar is ongeveer het huidige niveau van de heffingskortingen, die dan kunnen vervallen. Dat lost ook het probleem van de armoedeval op: dat je er te weinig op vooruit gaat als je gaat werken. Het participatie-inkomen blijft binnenkomen, heffingskortingen worden afgebouwd zodra je gaat werken. Rutte III wil dat afbouwen zelfs versnellen. De sociale vlaktaks die het kabinet wil, is niet voldoende, maar wel een goede stap om de armoedeval tegen te gaan. Vanaf dag één gaan we dat uitwerken.’

‘Ook draai ik meteen de inbesteding van schoonmaak- en beveiligingsdiensten terug. Een kabinet van christelijk-liberale snit vindt het vanzelfsprekend dat deze taken door de markt gebeuren.’
Raymond Gradus is hoogleraar bestuur en economie van de publieke en non-profit sector. Bekijk ook zijn frisse blik op de maatregelen van Rutte III op de woningmarkt.

Buitenlandse Zaken: Ben Crum

‘Referendum over het EU-lidmaatschap van Nederland’

‘Het is dus hoog tijd om het debat over de EU een keer goed en fundamenteel te voeren in Nederland. Op die basis kan de politiek dan vervolgens ook verder: hetzij met een uittredingstraject zoals het VK, maar waarschijnlijker met het ontwikkelen van een duidelijke koers over wat voor soort EU we willen.

President Macron nam het initiatief tot een fundamentele heroverweging van de Europese samenwerking. Ik zou ijveren voor een centrale rol daarin voor Nederland. Mijn inzet zou zijn om die heroverweging niet zozeer om meer integratie te laten draaien, maar vooral om meer openheid en betrokkenheid. En om te zorgen dat EU-lidstaten privileges verliezen als ze de rechtstaat en de pluriforme democratie ondermijnen.’
Ben Crum is hoogleraar politicologie.

Klimaat: Pieter van Beukering

‘Belasting op CO2-uitstoot en steun voor groene ondernemers’

‘De uitstoot van broeikasgassen ontstaat in alle geledingen van de economie en is daarom heel moeilijk te bestrijden. De CO2-belasting heeft positieve effecten in alle economische sectoren: het verhoogt de prijs van fossiele brandstoffen, het reduceert vleesconsumptie en vermindert de files.’

‘Ik geloof heilig in groen ondernemerschap. Duurzaamheid biedt jonge ondernemers enorme kansen om te innoveren en nieuwe markten aan te boren. Ik zie steeds vaker dat mijn studenten hun duurzaamheidsambities realiseren als ondernemer en niet als ambtenaar, onderzoeker of adviseur. Ik zou tegen gunstige rentevoorwaarden willen investeren in groene startups. Daardoor versnelt de volgende generatie de transitie naar een duurzaam Nederland. Hard nodig!’
Pieter van Beukering is docent milieueconomie en opleidingsdirecteur Environment and Resource Management. Hij verzorgt de diesrede tijdens de dies natalis van de VU, vrijdag 20 oktober.

Financiën: Arjen Siegmann

‘Een begroting die tegen een stootje kan. Dát is sociale zekerheid’

‘Met een begroting die tegen een stootje kan, hoeven bij de volgende recessie niet de belastingen omhoog en kunnen we zelfs met tijdelijk hogere uitgaven de recessiepijn te verlichten. Dát is sociale zekerheid. Net als de investeren in onderwijs: dat is het beste ‘basisinkomen’ dat we mensen kunnen bieden.’

‘Werk verandert snel, en het vangnet moet mee veranderen. Wie is er in de tijd van Marktplaats, klusweb en Airbnb nog echt werkloos? De overheid trekt duidelijk gaten: er ontstaat ruimte voor initiatief en creatieve oplossingen om met een vast budget toch goede zorg te kunnen leveren.’
Arjen Siegmann is hoofddocent financiële economie.

Infrastructuur: Erik Verhoef

‘Weg met wegenbelasting, ruim baan voor elektrisch fietsen’

‘Het gaat niet om méér, maar om slimmer betalen. Uitgebalanceerde mixen van betalen, belonen en verhandelbare spitsrechten lossen files op. Kostbare extra wegen meestal niet. Daarmee lok je nieuwe vraag uit, en dus nieuwe files. Dat hebben we decennialang kunnen zien.’

‘Daarnaast investeer ik in infrastructuur voor snelle fietsen. Elektrische fietsen en speed-pedelecs zijn heel interessant in een land waar de afstanden zo kort zijn als bij ons. Gewone fietspaden voldoen niet, door steeds grotere snelheidsverschillen. Behalve goede snelfietspaden, moeten op het werk de voorzieningen naar behoren zijn. Ik zou dus gaan praten met het VU-bestuur, of er niks aan die overvolle fietsenkelder gedaan kan worden. En dan direct het hele collegerooster een half uurtje later: dat scheelt fors in de trein.’
Erik Verhoef is hoogleraar ruimtelijke economie.

Toen Nederland tot diep in de avond in de file stond vanwege sneeuw op 11 december, legde Erik Verhoef in Nieuwsuur uit dat dat wel vervelend was, maar dat een gewone dag file al miljoenen kost en daar zijn er véél meer van. Laten we ons dus vooral daarop richten!

Veiligheid en Justitie: Mohamed Ajouaou

‘Scherpere discriminatiewet en de rechtsstaat komt naar je toe’

‘Kwetsbare groepen hebben bescherming nodig totdat ze op kracht komen. Dat is een morele plicht, maar daarnaast zijn gelijke kansen uiteindelijk goed voor iedereen. Uitsluiting is namelijk desastreus voor de sociale cohesie, en die hebben we juist hard nodig om uitdagingen van de toekomst aan te kunnen. Zoals schaarste van middelen en klimaatbedreigingen. Uitsluiting is ook nog een dure grap: de samenleving moet degenen die ze uitsluit zelf onderhouden. En hun talent blijft onbenut.’

‘We gaan ook het belang van de rechtsstaat voor het voetlicht brengen, vooral bij nieuwkomers. Rechters, procureurs, gevangenisdirecteuren, politiemensen en kinderbescherming moeten verplicht naar scholen, moskeeën, kerken en buurthuizen om hun werk uit te leggen. Als Vrouwe Justitia aan de burger kan uitleggen hoe het recht werkt, komt er meer draagvlak voor de rechtsstaat.’
Mohamed Ajouaou is docent islamstudies.

Volksgezondheid, Welzijn en Sport: Ingrid Steenhuis

‘Begeleiding bij afvallen en een taks op zoete dranken’

‘Ten tweede gaan we ingrijpen in de leefomgeving van mensen, zodat ze meer verleid worden het gezonde te doen. We zetten een taks op gesuikerde dranken: in het buitenland is dat al effectief. Goed dat het echte kabinet de accijns op roken ook weer verhoogt. We checken woonwijken op goede fietsmogelijkheden én we laten niet meer alles over aan de zelfregulatie van de voedingsindustrie en retail. De termen small, medium en large bijvoorbeeld, mogen niet meer volstrekt willekeurig gebruikt worden.’
‘Met deze maatregelen vermindert het aantal mensen met diabetes type 2. Dat betekent een betere kwaliteit van leven en een besparing op zorgkosten.’
Ingrid Steenhuis is hoogleraar preventie op het gebied van de volksgezondheid

Economische Zaken: Martin van Hees

‘Weg met handelsbarrières voor Afrika en Azië, en met topsectorenbeleid’

‘Verder stoppen we met het topsectorenbeleid dat de kenniseconomie moest versterken. Er zijn miljarden gestopt in extra samenwerking tussen bedrijven en universiteiten in topsectoren zoals energie, logistiek en argri & food. Die samenwerking op het gebied van wetenschappelijk onderzoek is onwenselijk. Je loopt het risico R&D-uitgaven van bedrijven te betalen met publieke middelen én je miskent de dynamiek van wetenschappelijk onderzoek.’
Martin van Hees is hoogleraar ethiek en decaan van de opleiding Philosophy, Politics and Economics.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: Leo Huberts

‘Vertrouwen in de toekomst begint met vertrouwen in openbaar bestuur’

 Vertrouwen in de toekomst

‘Besturen anno 2017 vergt serieuze, veerkrachtige heroverweging van het systeem. Hoe kunnen we burgers en organisaties betrekken bij de aanpak en oplossing van hun problemen? Ik wil meer participatie en decentralisatie. BZK zou voorop moeten lopen in het bevorderen van effectief bestuur, met uitstraling en betekenis op alle beleidsterreinen.’

‘Tot slot over de K binnen BZK. Het koninkrijk stond recent even hoog op de agenda via de orkaan, maar ook op dat niveau past herbezinning. Goed besturen is in ieders belang, eenzijdige betutteling werkt niet.’
Leo Huberts is hoogleraar bestuurskunde.

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap: Jelle Jolles

‘De persoonlijke groei van leerlingen staat centraal’

‘Ik betrek inzichten uit de gedrags- en cognitieve wetenschappen bij mijn beleidsvoornemens. Naast kennisoverdracht zetten we in op beter leergedrag en zelfinzicht, waardoor leerlingen meer gemotiveerd raken en beter presteren. Dat scheelt de overheid geld, het levert ondernemingszin, maatschappelijke productiviteit én gezondere mensen op.’

 ‘Er komt veel meer toegepast wetenschappelijk onderzoek, om de dialoog tussen samenleving en wetenschap krachtig te bevorderen. Het hele kabinet gebruikt deze inzichten voor vernieuwingen in onderwijs, zorg en bedrijvigheid, maar ook in actuele onderwerpen zoals klimaat en immigratiebeleid.’

Jelle Jolles is universiteitshoogleraar neuropsychologie en auteur van het boek Het tienerbrein.