Emeritus prof. dr. Arend Soeteman (76) zwaaide jarenlang de scepter op de rechtenfaculteit en is sinds 2010 voorzitter van het Dr. Abraham Kuyperfonds. “Kuypers gedachtegoed is niet onze bijbel, maar we proberen het wel levend te houden."

 Kunt u, als woordvoerder van Kuyper, vertellen waarom Kuyper nog steeds inspirerend is? 

„Woordvoerder is een te grote eer. Ik ben wel een bewonderaar. Wat volgens mij nog steeds actueel is, zijn Kuypers gedachten over de eigen verantwoordelijkheid van mensen en hun organisaties. Niet alles moet van bovenaf en vanuit de staat geregeld worden. Kuyper ontwikkelde het leerstuk van de soevereiniteit in eigen kring, wat inhield dat kerk, bedrijf, universiteit een eigen verantwoordelijkheid hadden die niet afgeleid was van de staat."

„Wat we nu het maatschappelijk middenveld noemen is niet uitgevonden door Kuyper, maar wel was hij de persoon die de eigen bevoegdheden daarvan sterk benadrukte en van groot belang vond voor een sterke samenleving. Je krijgt een samenleving niet voor elkaar als je alleen maar een goed functionerende overheid hebt. Dat idee van Kuyper is nog steeds actueel."

U was voorheen decaan van de juridische faculteit. Was Kuypers gedachtegoed ook van invloed op uw beleid destijds?

„Weinig, ik was vooral bezig met de dagelijkse gang van zaken. Eerder in mijn carrière speelden zijn ideeën een rol in veel discussies. Toen mijn voorganger, professor Van Eikema Hommes, hoogleraar was en ik zijn medewerker aan de faculteit, waren we het vaak oneens over door Kuyper nog geïnspireerde opvattingen., bijvoorbeeld over de specifieke aard van allerlei samenlevingsverbanden, zoals het gezin."

„Wanneer ik me daartegen uitsprak, was ik of dom, of geen goede christen."

„Van Eikema Hommes was nogal conservatief en stemde in de jaren zeventig nog steeds in met heel traditionele opvattingen over bijvoorbeeld de man-vrouwverhouding. Hij was van mening dat de man hoofd van de echtvereniging (huwelijk, red.) was en dat het beantwoordt aan de natuurlijke behoefte van de vrouw om de leiding van de man te aanvaarden. Nou, mijn vrouw zag mij aankomen. Wanneer ik me daartegen uitsprak, was ik of dom, of geen goede christen. Het maakte dat ik een paar jaar op andere universiteiten heb gewerkt, maar toen de leerstoel vrijkwam met vreugde terugkeerde naar de VU."

Wat vinden jullie van het Kuyperfonds van de hernieuwde aandacht voor Kuyper?

„Wij zijn natuurlijk erg blij en ondersteunen het Kuyperjaar graag. Het is goed dat zijn gedachtegoed levend wordt gehouden. Wij doen als stichting echter meer dan alleen Kuypergerelateerde zaken. Zo ondersteunden we in het verleden een biografie over Biesheuvel en wordt er momenteel gewerkt aan een biografie over Ruud Lubbers . Ook ondersteunen we met regelmaat de bijeenkomsten van het Christelijk-Sociaal Congres."

Welke rol heeft Kuyper dan in het fonds?

„We werken vanuit de geest van Kuyper. We hebben net als hij een gereformeerde achtergrond. Onze stichting is ontstaan tegen de achtergrond van de Anti-Revolutionaire Partij, één van de partijen die later tot het CDA is gefuseerd. Kuyper stond natuurlijk aan het begin van de gereformeerde kerk, de toen nog gereformeerde VU en de Anti-Revolutionaire Partij. Zijn gereformeerde gedachten zijn niet onze bijbel, maar we proberen zijn gedachtegoed wel levend te houden."

„We moeten met elkaar overleggen in plaats van tegen elkaar strijden."

Wat beogen jullie nog meer met het fonds?

„Kuyper heeft bij het eerste sociaal congres in 1891 een vlammend betoog gehouden waarin hij een duidelijk sociale kant van zichzelf heeft laten zien. Dat sluit aan op onze plannen. We steunen allerlei initiatieven die de samenleving vooruithelpen, zoals momenteel de Stichting Socires die mensen van verschillende achtergronden met elkaar in gesprek wil brengen over actuele thema’s, zoals de verhouding tussen werkgevers en werknemers en het milieuvraagstuk. We moeten met elkaar overleggen in plaats van tegen elkaar strijden."

Met het Kuyperfonds ondersteunen jullie ook de Kuyperleerstoel aan de VU, die momenteel door Govert Buijs wordt ingevuld. Hoe past zijn onderzoek in Kuypers gedachtegoed?

„Het onderzoek moet passen in de Christendemocratische traditie en sfeer van het christelijk-sociaal denken. Govert is bezig met een aantal publicaties over werk en denkt na over de invulling van ons arbeidsleven. Dat het niet alleen een kwestie van geld verdienen is, maar ook van zinvol bezig zijn. Hij probeert een andere benadering tegenover het enkel najagen van economische groei te stellen. Ook zijn onderzoek gaat dus over: hoe ga je met elkaar om in deze samenleving? Kuyper zou trouwens wel iets gehad hebben aan de publicaties van Govert, gezien hij nogal eens overspannen was."