Foto: Femke Doove

Nieuw kunstwerk geïnspireerd op Abraham Kuyper

Marjolein de Jong19 January 2021

Aan kunstenaar Wafae Ahalouch was het de eer om een kunstwerk te maken ter ere van het Abraham Kuyperjaar. Het resulteerde in het kunstwerk Trinity.

“Ik had nog niet eerder een wandkleed in deze vorm en van dit materiaal gemaakt, dus dat was onwijs spannend. Dat Koningin Maxima een kleinere reproductie van het werk in ontvangst mocht nemen tijdens de Dies was een kers op de taart.”

Kon u direct goed overweg met Abraham Kuyper?

„Ik kende Abraham Kuyper als staatsman, maar niet als filosoof of theoloog. Daarom dook ik het archief van de Vrije Universiteit in. Daar stuitte ik al snel op één van zijn uitspraken: ‘God schiep een magisch verbond tussen het hoofd, het hart en de hand.’ Ik was geraakt doordat hij het hart noemt. Het mystieke van het hart overstijgt voor mijn gevoel de religieuze man die hij was."

„Ook ging Kuyper tijdens zijn reizen over de hele wereld altijd de dialoog aan met mensen uit verschillende culturen. Het maakte niet uit of iemand nu Christelijk, Islamitisch of Joods was. Juist in de huidige maatschappij, die steeds verder polariseert, vind ik dit een belangrijk uitgangspunt om mee te werken."

Hoe heeft u deze thema’s in het werk laten terugkomen?

„Het werk kun je op verschillende manieren lezen. De maatschappelijke issues zijn zichtbaar in de elementen die ik heb gebruikt: de hoofden van een man en vrouw, een hart en een hand die een pen vasthoudt. Ook komen de thema’s terug in de kleuren. In de kleurenleer staat oranje voor spiritualiteit en geel voor energie en godslicht. In het werk is het geel letterlijk een omlijsting van de menselijke relatie die verbonden is met het hart,  de kennis (het hoofd) en de wetenschap (het geschrevene)."

Trinity


Wat ontstond uw keuze voor een wandkleed?

„Toen ik de grote hal zag, wist ik direct: deze grijze muur heeft meer nodig dan alleen een schilderij. Het werk is daarom een combinatie van een wandkleed en een muurschildering geworden: een wandtapijt. Zo heeft het toch een link met mijn eerdere muurschilderingen, maar door het vrij bombastische tapijt krijgt de muur iets warms en huiselijks."

Hoe past dit kunstwerk in uw eerdere werk?

„De zwart-witlijnen in het werk verwijzen naar mijn eigen gecreëerde circus. Dat aspect laat ik sinds een residentie in Berlijn tien jaar geleden in veel van mijn werken terugkomen. In Berlijn was ik voor onderzoek naar de geschiedenis van nazipropaganda en de Hitlerjugend. Eenmaal daar, bezocht ik voor het eerst een circus. Dat bleek eigenlijk een vrij tragikomische familieaangelegenheid. De oma zat achter de toonbank kaartjes te verkopen, de kinderen deden mee in de voorstelling en de beloofde leeuwen en tijgers bleken koeien en honden."

„Daarin viel voor mij zoveel samen. Het circus is voornamelijk voor kinderen, maar volwassenen worden ook verleid. Daarin herkende ik ook de nazipropaganda. Hitler hield zelfs toespraken in een circustent in München. Het circus werd in mijn werk een metaforisch podium om gewichtige maatschappelijke en politieke thema’s aan te kaarten. Het ziet er leuk en aantrekkelijk uit, maar ondertussen gaat het over zaken als machtsmisbruik en populisme."

Maakt u gebruik van zo’n terugkerend element om uw werk herkenbaar te maken of ook voor die blijvende referentie naar het circus?

„Beide. Ik vind het esthetisch fijn, maar inhoudelijk vind ik de gelaagdheid van het circus ook prettig. Iets heeft nooit één betekenis; alles is subjectief. In het werk Trinity zitten meerdere betekenissen en dat komt overeen met de vormen die ik heb gebruikt. Het is ook symbolisch voor spiritualiteit: we zijn allemaal zielen en onze achtergronden geven een gelaagdheid aan het leven. Grappig genoeg verschillen we alleen helemaal niet zoveel van elkaar."

Het kunstwerk kwam tot stand met steun van het Mondriaanfonds. Het Kuyperjaar wordt medegefinancierd door het Dr. Abraham Kuyper Fonds en VUvereniging.