Een foto van oud-Rochdale-bestuurder Hubert Möllenkamp, met licht gebogen hoofd. Daarmee begint de workshop Waardengedreven leiderschap, onderdeel van de VU-lustrumconferentie Scenario’s voor besturen op 17 juni.
“Toen Möllenkamp in opspraak raakte, vroeg de enquêtecommissie hem wel drie keer of hij het passend vond dat hij, met zijn publieke functie bij een woningstichting, in een Maserati reed.” Het publiek lacht. Gerda van Dijk, directeur van het Zijlstra Center for Public Control, Governance and Leadership van de VU, vervolgt: “En drie keer antwoordde Möllenkamp: ‘Het viel binnen de regelgeving, ik had er recht op.’”
Het mocht volgens de regels. Maar waarom voelt het dan alsof het niet klopt? Daarover gaat deze bijeenkomst. De zaal zit bomvol bestuurders, aan de nette, vooral donkerblauwe kleding te zien.
Word geen ‘dingen aftikkende bureaucraat’
Filosoof Govert Buijs en jurist Lodewijk Smeehuijzen vertellen over het gevaar van het kwijtraken van je eigen identiteitswaarden en waarschuwen dat je door een oerwoud aan regels kunt verworden tot een ‘dingen aftikkende bureaucraat’ zonder verantwoordelijkheidsgevoel voor eigen gedrag.
Een bestuurderspanel geeft praktijkvoorbeelden. Een van hen is Rens van Loon van Deloitte Consulting. Hij vertelt over zijn jongste collega’s, die hun persoonlijke normen en waarden nog niet gevonden lijken te hebben. “Ze willen vooral voldoen aan regels, willen de beste zijn en luisteren erg naar hun leidinggevenden.” Daarom probeert hij hen te laten beleven welke waarden uit henzelf komen, en hoe ze die kunnen verbinden met hun werk.
Om trouw te blijven aan je intrinsieke waarden heeft Van Loon een trucje bedacht: “Iedereen kijkt vijftig tot tachtig keer per dag op zijn mobiele telefoon, dus zet daar een plaatje op dat symbool staat voor wat jij belangrijk vindt. Zo word je er constant aan herinnerd.”
Adviseur van de raad van bestuur en medisch specialisten bij het Martini Ziekenhuis Groningen
“In mijn vorige baan bij een zorgorganisatie vond ik het contactmoment tussen patiënt en professional het allerbelangrijkst. Ik vond dat je als staf van ondergeschikt belang bent ten opzichte van de patiënt. Maar in het management bleek dat vaak niet het geval te zijn, want mensen willen daar zelf de beste zijn. Ik vond het toen moeilijk om daarmee om te gaan. Een eyeopener in deze workshop kreeg ik toen Rens van Loon van Deloitte Consulting vertelde dat hij de jongste generatie werknemers traint om te luisteren naar haar intrinsieke motivatie en waarden. Ik denk dat daarmee verandering begint. Dit wil ik graag ook toepassen in de organisatie waar ik nu werk.”
Bestuurder en toezichthouder (geweest) van verschillende zorgorganisaties en heeft eigen bedrijf YtB Consultancy
“Van tevoren was ik benieuwd welke thema’s er in de workshop naar voren gebracht zouden worden. Ik vond dat Gerda van Dijk met haar verhaal (over een Indiase prins die de macht verkreeg door een list, maar daarmee zijn identiteitswaarde verloochende, red.) een goede opwarmer gaf. Ik had de bijeenkomst nog wel iets interactiever gewild, wellicht in subgroepen. Jammer vond ik dat de discussie op het eind veel over regels ging, terwijl het ook meer over de doorontwikkeling van individuen kon gaan.”
Beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening bij gemeente Bronckhorst en masterstudent Bestuurskunde aan de VU
“Voor mijn studie bestuurskunde schrijf ik een paper over waarden binnen besturen. Daarom was ik benieuwd of bestuurders met waarden bezig zijn en hoe ze daarover zouden spreken. Naast mijn studie werk ik bij een gemeente. Ik zou graag willen dat daar meer aandacht is voor dit soort gesprekken over leiderschap en waarden.”
