Gebruik jij groene stroom op de zaak? Stimuleer je vrijwilligerswerk bij je medewerkers? Een heleboel kleine people– en planet-acties kunnen je veel voldoening geven. En je profit verhogen als je je klanten erover vertelt. VU-studenten komen graag je bedrijf scannen en helpen je verder.

Als MKB’er werk je je misschien wel zeventig uur per week het schompes om je producten goed en überhaupt áf te krijgen. En daarmee klanten te bereiken. Groener en socialer te werk gaan dan wettelijk verplicht, is meer iets voor de héél fanatieke wereldverbeteraars. Toch?

Valt mee. Het is een kleine moeite om geregeld bij je werknemers te checken of ze het nog naar hun zin hebben bij je. Om bij een sollicitatieprocedure te bedenken dat je misschien wat aan de diversiteit in je team kunt doen. Een vmbo-stagiair te nemen, die komen soms zo moeilijk aan een plek. Milieuvriendelijker verpakkingsmateriaal, dat kan iemand toch wel even voor je uitzoeken? En afvalscheiding?

Iedereen kan iets doen

Enno Masurel, hoogleraar duurzaam ondernemen aan de VU en waarnemend wetenschappelijk directeur van het Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE). “Het is makkelijk en bevredigend om als ondernemer iets aan maatschappelijk verantwoord ondernemen te doen.” Hij benadrukt wel de vrijwillige basis, hij heeft een grote hekel aan moraliseren. “Je moet je aan de wet houden; alles wat je meer doet, moet je zelf weten. Een verliesgevende activiteit omwille van het milieu of sociaal gevoel moet kunnen, maar uiteindelijk staat de continuïteit van je bedrijf voorop.”

Sociaal…

Ter inspiratie heeft Masurel, al dertig jaar onderzoeker op MKB-gebied, een lijstje voor ondernemers die sociaal willen gaan. Hij heeft onderzoek gedaan in verschillende sectoren, zoals de bouwsector en bloemenwinkels. Onderstaand de uitkomsten van zijn onderzoek onder Nederlandse bloemenwinkels, met tussen haakjes het percentage van 79 bloemenwinkels dat de desbetreffende activiteit verrichtte in 2010:

• Sponsor een sport- of muziekclub waarmee je een band hebt of waaraan een van je mensen zijn vrije tijd besteedt (88%).
• Beloon mannen en vrouwen met gelijkwaardig werk gelijk (60%).
• Neem iemand met een beperking in dienst (23%).
• Stimuleer vrijwilligerswerk bij je medewerkers (21%).
• Bied flexibele werktijden aan waar mogelijk (62%).
• Help collega’s die je moet ontslaan bij het vinden van nieuw werk (25%).
• Neem bij voorkeur mensen uit je eigen regio in dienst (60%).
• Werk aan diversiteit in je team (26%): excuus-Truus en alibi-Ali verruimen je blikveld.
• Bied nieuwe medewerkers een introductieprogramma (10%).
• Neem maatregelen om te voorkomen dat mensen gaan verzuimen of ziek worden (66%).
• Check geregeld of je werknemers nog tevreden zijn en neem indien nodig maatregelen (47%).
• Geef medewerkers een tegemoetkoming voor de kosten van sport of fysiotherapie (4%).
• Organiseer stageplekken voor studenten en scholieren (74%)
• Geef eens een product weg voor een sociaal doel (80%).
• Geef duidelijke informatie over hou jouw product te behandelen of onderhouden zodat het lang mee gaat (97%).

…En groen

Ook voor de groene tak van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) heeft Masurel een checklist voor ondernemers. Wederom tussen haakjes het percentage van 79 bloemenwinkels dat het doet:

• Beperk je bedrijfsafval (84%) en lever het gescheiden in, meer dan wettelijk verplicht (75%).
• Beperk de transportbewegingen van je bedrijf (59%) en de daarmee gepaard gaande uitstoot ervan.
• Gebruik bewegingssensors of tijdschakelaars voor je verlichting (51%).
• Gebruik milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen (56%).
• Gebruik milieuvriendelijk briefpapier (40%), naast zo veel mogelijk facturen per e-mail (26%).
• Gebruik navulbare producten/flacons van bijvoorbeeld schoonmaakmiddel en zeep (60%).
• Pas duurzame constructies toe bij nieuwbouw of renovatie (32%).
• Gebruik groene stroom (43%), en mogelijk zonnepanelen.
• Anticipeer op toekomstige milieuwetgeving (23%).
• Doe de thermostaat omlaag na werktijd (80%).
• Gebruik ongebleekt en chloorvrij verpakkingspapier (53%).
• Recycle bederfelijke producten (groen afval scheiden; 49%).

Be good and tell it

Veel ondernemers doen wel aan MVO, zo blijkt onder meer uit Masurels onderzoek onder bloemenwinkels en ook huishoud- en speelgoedwinkels en bouwbedrijven. Maar er bestaat zoiets als de MKB-MVO-paradox: terwijl grote bedrijven hun MVO-activiteiten van de daken schreeuwen in ronkende persberichten, zwijgen MKB’ers er meestal over. Inderdaad zeg. Ik zocht eens een restaurant om een barbecue te organiseren, wilde biologisch vlees en verwachtte daarvoor een flinke toeslag te moeten betalen. Toen bleek bij twee restaurants het vlees sowieso al biologisch te zijn, terwijl daarover op de website niets vermeld stond. Masurel: “Zijn ze te bescheiden? Ik denk het niet, ik ken niet zo veel bescheiden ondernemers. Ze onderschatten het belang van communicatie.”

Een verband tussen sociale en/of groene activiteiten enerzijds en een hogere winst anderzijds is niet ondubbelzinnig aangetoond. Komt dat door dat gebrek aan communicatie? Masurel: “Neem Schipper Kozijnen in Opmeer. Daar maken ze niet alleen kozijnen die decennia meegaan, ze garanderen ook werk aan fabriek De Verbinding, waar uitsluitend dove en slechthorende mensen werken die anders waarschijnlijk werkloos zouden zijn. Ze sponsoren sportevenementen. Ze hebben zonnepanelen, groene stroom, watergekoelde airco en duurzaam inkoopbeleid. Hun slogan: Een goed gevoel, de beste oplossing. En ze hebben dit een mooi foldertje verwoordt. Dat is een heel goed idee. Ik vind het mooi om mijn kozijnen te kopen bij een professioneel bedrijf dat bovendien zo sociaal en duurzaam bezig is.” Hij voegt daaraan toe: “Overigens is ook niet aangetoond dat sociale en groene activiteiten alleen maar geld kosten en geen winst opleveren.”

Masurel heeft meer suggesties voor manieren waarop je als ondernemer aan je verantwoorde imago kunt werken:

• Zoek contact met de lokale krant voor free publicity, of noem het in een advertentie.
• Houd een presentatie bij de Rotary Club.
• Neem het op in je huishoudelijk reglement. Bij een pizzeria in Amstelveen zag Masurel een bordje op de deur: ‘hier wordt niet gediscrimineerd’.
• Vermeld je MVO-inzet duidelijk op je website (en een foldertje als dat handig is).
• Zet in je algemene voorwaarden dat je alleen producten afneemt van gecertificeerde bedrijven.

Maar je hebt het druk en het kost zo veel tijd

Dit betekent allemaal wel: nog meer werk aan de winkel. Ondernemers hopen ook nog weleens op hulp van hun brancheorganisaties, zegt Masurel: “’Waarom helpt bijvoorbeeld Horeca Nederland mij daar niet mee?’ Maar dat is niet altijd de beste weg, omdat je zelf veel sneller in actie kunt komen.” Hij weet iets beters. Dit voorjaar geeft hij aan studenten bedrijfskunde het nieuwe vak Small Business Management. “Ik zoek nog bedrijven die zich willen laten doorlichten op hun MVO-gehalte. Dan komen twee of drie studenten een uurtje praten en je krijgt keurig een rapportje terug.”

> Meld je bedrijf aan voor een duurzaamheidsscan via Enno Masurel: e.masurel@vu.nl.
> Lees Masurels column over het ‘regiovoordeel’ dat je hebt als MKB’er.

Meer MVO in het MVO-boek
Het model staat in het boek Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen dat Masurel schreef met Bart Bossink: hoogleraar Science, Business & Innovation. Het staat vol inzichten en handvatten, vanuit een bedrijfskundige en economische benadering.

Heb jij een MVO-tip? Reageer hieronder!

Taxi Electric: mooi voorbeeld
Een mooi voorbeeld van VU-alumni die maatschappelijk verantwoord ondernemen, zijn Edvard Hendriksen en Ruud Zandvliet die in 2011 Taxi Electric startten. Met elektrische taxi’s door Amsterdam, bestuurd door vijftigplussers die voorheen werkloos waren. Lees hun interview in VU Magazine. Meer voorbeelden zijn altijd welkom bij de redactie van VU Magazine.

Als je het grondig aan wilt pakken, heb je mogelijk ook iets aan de Balanced Scorecard waarover iedere bedrijfskundestudent leert. Voor MVO werd hij uitgebreid met sociale en ecologische aspecten. Je kunt er je bedrijfsvoering mee balanceren.

Bron: Bossink en Masurel (2013), p. 307.

Masurel: “Het is een praktisch model dat je op verschillende manieren kunt gebruiken. Je kunt per vakje meerdere dingen invullen, je kunt beschrijven waar je staat en waar je naar streeft. Stel dat je wilt kijken naar het aantal bedrijfsongevallen per aantal medewerkers. Stel het zijn er in een jaar veertien op zeventig medewerkers. Dan kun je bespreken of je dat veel vindt en of er iets aan te doen is. Bedenken of er ook veel bijna-ongelukken waren. Of je doet een benchmark en beschrijft jezelf ten opzichte van anderen.”