Syb de Lange was als VU-pastor tussen 1971 en 1995 de vriend van studenten, vluchtelingen en homoseksuelen. Eind mei overleed hij; alumnus geschiedenis Guido van den Berg schreef een uitgebreid in memoriam in Trouw. VU Magazine neemt het gedeeltelijk over en vond aanvullende herinneringen aan De Lange.
Het boek Obadja in het Oude Testament kent maar achttien verzen en omdat zijn kamer op de begane grond van de Vrije Universiteit in Amsterdam het nummer OA17 had, stond de kamer van Syb de Lange (1930) al gauw bekend als Obadja 17. De deur van die kamer stond altijd open, iedereen was welkom. Studenten, om een praatje te maken, een gespreksgroep te volgen of wat geld te bedelen. Maar ook wetenschappers en medewerkers wisten hem te vinden. En toen in 1981 honderden Syrisch-orthodoxe asielzoekers uit Turkije een goed heenkomen hadden gezocht in de kapel van de VU, werd OA17 het actiecentrum. Zo ontpopte De Lange zich tot een bekende, maar ook omstreden studentenpastor.
Harry Kuitert was tegen
De Lange, die theologie had gestudeerd aan de VU, werd in 1971 studentenpredikant. Naar verluidt was de bekende theoloog Harry Kuitert tegen zijn benoeming, omdat De lange ‘te weinig statuur zou hebben om onder studenten te werken’. Maar hij bleef tot 1995 en werd een populaire studentenvriend, vooral dankzij zijn creativiteit. Hij organiseerde onder meer gespreksgroepen over literatuur en leidde met de Rembrandtbijbel in de hand studenten rond in het Rembrandthuis. De suppoosten maanden hem geregeld om wat stiller te zijn.
Op zondag organiseerde De Lange diensten bij hem thuis op het Olympiaplein. Na de soep nam hij zingend plaats achter de piano, hij was bijzonder muzikaal. Dochter Jet speelde viool. Landelijke bekendheid kreeg hij door zijn ‘Bijbelspelen’, waar hij met de Bijbel in de hand een soort eenakters opvoerde. ‘Ik had niet meer dan een stoel nodig en probeerde zo waarheidsgetrouw mogelijk te spelen. Bij David en Bathseba was ik de ene keer David, de andere keer Bathseba. Ook heb ik eens een heel stuk uit Galaten gedaan, alsof ik een vergadering toesprak.’
Uit de kast
Intussen werd het klimaat in Nederland toleranter voor homo’s en voor Syb was er op zeker moment geen houden meer aan: hij kwam uit de kast. Dat leidde tot spanningen in zijn gezin, en alles werd nog ingewikkelder toen hij in 1989 in het boekje …En hij is mens geworden: Reflecties op theologie en homosexualiteit‘ filosofeerde over de lichamelijkheid van Jezus: ‘Neemt, eet, dit is mijn lichaam, schreef hij. Een recensie hierover in Trouw leidde tot een schandaal rond zijn persoon. Dat raakte hem diep, maar hij was geen geknakt man. Toen de kerkraad hem bij zijn emeritaat in 1995 uitnodigde voor de gebruikelijke afscheidspreek, bedankte hij voor de eer. Toen hoefde het voor hem niet meer. Hij organiseerde zijn eigen afscheidsfeest.
Syb de Lange werd geboren op 19 juni 1930 in Rotterdam-Hillegersberg. Hij overleed op 30 mei in Amsterdam. Lees het volledige in memoriam in Trouw
‘Ik leerde Syb ergens eind jaren ’70 kennen en heb bij hem belijdenis gedaan. Dat was in die ‘linkse’ tijd al minder gebruikelijk dan voorheen, maar we waren met een behoorlijk grote groep en het was een statement om het bij spraakmakende dominees als Syb de Lange en Herman Wiersinga te doen. De collecte was voor Palestina.
‘Veel randfiguren vonden bij Syb een luisterend oor, in OA17 of in VE90, het ‘clubhuis’ van het studentenpastoraat aan de Van Eeghenstraat. Zoals N., zoon van een leraar Grieks en Latijn. Ook thuis bij de familie de Lange was deze Korsakov-patiënt welkom, maar toen hij zich onmogelijk gedroeg tijdens een speciale Paasdienst werd hij door Sybs echtgenote Aafke de deur uitgezet. Even zo goed mocht hij later weer mee met een reisje naar Oost-Duitsland, waar hij ongelofelijk van genoot.
‘Syb was er voor iedereen die hem nodig had. Zonder de andere (vele!) studentenpredikanten tekort te doen, kun je met recht zeggen dat hij gedurende langere tijd toch wel ‘het’ gezicht was van het studentenpastoraat aan de VU. Niet in de laatste plaats vanwege kamer OA17.’ . Die kamer was namelijk heel makkelijk te vinden en de deur van die kamer stond altijd open.’
Gezien Ridderbos, nog altijd als vrijwilliger actief op het VU-archief, coördineerde het bureau van het studentenpastoraat in de hele periode dat Syb de Lange pastor was. Ook zij herinnert zich OA17 nog goed. ‘Dat was echt zijn werkhol, hij was er altijd.’ Ze vervolgt: ‘Hij had een keer een flinke aanvaring met een studentendecaan over een student die een uur in de wind stonk. Die studentendecaan wilde hem de deur wijzen, die jongen was psychiatrisch patiënt. Maar daar kwam niets van in: bij Syb ging het helpen heel ver. En hij ging het conflict niet uit de weg.
‘Hij trok zich ook niets aan van keurslijven. Iedereen zag er altijd keurig uit, maar hij kwam in trainingsbroek naar de VU. Hij had overal lak aan, maar had een heel goed hart. Na zijn pensionering hielden we contact. Kijk, ik heb nog wat uitnodigingen gevonden voor zijn verjaardagen, die hij altijd uitbundig vierde.
‘In die bekende bijbelspelen van hem kwamen de theoloog, neerlandicus en performer samen. In het pand van het studentenpastoraat, VE90, organiseerde hij met collega’s muziekavonden, literatuuravonden en toneelopvoeringen. Daar genoot hij ook van toen hij al emeritus was.’
Win de dichtbundel van Syb de Lange
Gezien Ridderbos vond ook nog een exemplaar van de De Langes dichtbundel Hier ben ik onderweg. Aangezien zij aan het opruimen is, mag VU Magazine het verloten. Mail je postadres naar vumagazine@vu.nl en vermeld Syb de Lange.
> Heb jij ook een mooie herinnering aan Syb de Lange? Reageer hieronder!
