Laurens Knoop (46) is de oprichter van de School of Life: een bruisend filosofiecentrum aan het Frederiksplein in Amsterdam. Overdag vullen jonge mensen met laptops de lobby en ’s avonds vind je er cursussen rond thema’s als: wie ben ik? En wat wil ik met mijn leven? Vragen waar Knoop op de VU al mee worstelde. 

Knoop heeft momenteel twee maanden een sabbatical. Hij is hoognodig aan het niksen. „Niet nietsdoen, maar niksen” verduidelijkt hij. „Ik merkte dat ik opgefokt raakte in het verkeer en geen nieuwe ideeën meer kreeg. Dat is best lastig als je creatief directeur bent. Tijdens het niksen ontstaan bij mij vaak de beste ideeën.”

Het is niet de eerste keer dat je overwerkt bent.

„Tijdens mijn studententijd in Utrecht ben ik snoeihard onderuit gegaan. Twee jaar lang hield ik het vol: keihard feesten, elke avond in de sociëteit van mijn studentenvereniging en de volgende ochtend vroeg weer in de collegebanken. Ik wilde alles doen, was bang iets missen. In het derde jaar ging het mis. Ik kon niks meer, had geeneens kracht om de gordijnen te openen. Het was de tijd dat niemand nog van burn-out had gehoord. Met het etiket oververmoeid verhuisde ik terug naar mijn ouders. Pas na anderhalf jaar heb ik langzaam mijn studie weer opgepakt."

Blijft het voor jou steeds een vallen en weer opstaan? 

„Het is een cliché, maar ik vind dingen vaak zo leuk dat ik geen rem meer heb. Dat is mijn valkuil. Nu is het werk waar ik helemaal voor ga. Continu afspraken, een oneindig gevulde agenda en altijd maar denken over hoe de school beter kan. Maar zodra je druk raakt, kan je geen prioriteiten meer stellen. Dan zeg je overal ‘ja’ op en ren je als een dolle achter jezelf aan. Aan het einde van de dag kom je thuis en denk je: ‘Wat heb ik nu eigenlijk gedaan en hoe belangrijk was het nou?’ Gelukkig signaleer ik het nu eerder en neem ik juist bewust afstand." 

Hoe is het idee voor de School of Life ontstaan? 

„Ik had zojuist de postdoctorale opleiding Management Consultant aan de VU gevolgd. Daar ontmoette ik professor Steven ten Have, iemand die mij tot en met vandaag veel leert. Hoewel het zeer interessant was, was mijn conclusie vooral dat ik daar niets mee wilde. Maar wat dan wel, wist ik ook niet zo goed. Toen ben ik acht weken gaan niksen. Ik lag elke dag op de bank – het was hartje zomer – en keek urenlang naar de Tour de France. Tegen het einde van die periode hoorde ik van The School of Life in Londen. Ik ging erheen en zag dat daar de levensvragen waar ik altijd mee worstelde, werden gekoppeld aan humoristische lichtvoetigheid. Ik wist direct: hier moet ik iets mee."

Wat is de plek voor filosofie in het dagelijks leven?

„Is er maar één simpel commando in de filosofie dan is dat: ken uzelve. Als je iets wilt bereiken in het leven dan moet je jezelf kennen. Twijfel is daarbij essentieel. Domme mensen weten alles zeker, en meer ontwikkelde mensen zitten vol met twijfel. Je ontwikkelt wijsheid door twijfel te hebben. De filosofie is de grondslag van het heldere nadenken en het bevragen van je eigen aannames. Als je in jezelf zoekt en twijfelt, ben je op de goede weg."

Ligt er op dit vlak een verantwoordelijkheid bij universiteiten?

„Op de universiteit leer je allerlei interessante dingen, maar niet waar het leven echt om draait. Hoe je een goede relatie onderhoudt met mensen, hoe je een baan vindt die bij je past of hoe je een enigszins prettig liefdesleven ontwikkelt. Daarvoor hoef je bij de universiteiten niet aan te kloppen. Maar elke studie die filosofie niet als blok heeft, moet niet serieus genomen worden. Je moet leren over Plato, Aristoteles en Descartes. Anders kun je de wereld niet begrijpen. Filosofie is de grondslag van alles."

Zie jij meer animo voor verdieping dan tien jaar geleden?

„Het past nu meer in de tijdsgeest. In het begin verkochten we lezingen nooit uit. Dan nodigden we vrienden uit om de zaal te vullen. Onder de voorwaarde dat ze niet mochten zeggen dat ze ons kenden. Inmiddels hebben we 40.000 bezoekers per jaar. Voor mij als creatief directeur is het nu van belang dat ik alweer verder kijk. Mijn interesse gaat uit naar de GGZ (geestelijke gezondheidszorg), want dat is zo’n bende. Of het starten van een eigen middelbare school op basis van de ideeën van de School of Life. En misschien zelfs een eigen uitgeverij. De komende tijd heb ik genoeg tijd om te niksen en dit verder uit te denken."

Werkt je sabbatical al?

„Ik merk nu al dat ik meer ideeën heb. Ik begrijp ook wel dat het gek klinkt hoor, practise what you preach enzo. Ik grap ook vaak dat het onder de vuurtoren juist donker is. In wat we hier aanbieden, ben ik zelf uitermate slecht. Zo organiseer ik lezingen omdat ik die zelf heel leuk vind, maar ik kan er zelf vaak slecht van genieten. Altijd ben ik bezig met of het licht goed staat, of dat de spreker goed hoorbaar is. Vorige week was ik naar een lezing van Michael Ondaatje en voor het eerst in tijden kon ik er helemaal van genieten."